PTA228 ÉTUDE DE FAISABILITÉ ATHENEE RABELAIS
Year
2016
Category
Medium
Status
completed
Location
Brussel
Haalbaarheidsstudie voor de site Athenée Rabelais i.o.v. de federatie Wallonië – Brussel, in samenwerking met Rebel (financiële haalbaarheid).
Gesitueerd in het hartje van Hoog-Elsene, huisvest het bouwblok Rabelais het verbazingwekkende gebouw van het voormalig Atheneum, de hoofdrolspeler van het project. Als voormalig schoolgebouw, bevat het gebouw meerdere interessante karakteristieken; grote ruimtes, een grote binnenkoer, een zeer mooie overdekte hall, etc. De studie focust zich op het onderzoek naar een nieuwe toekomst voor het Atheneum.
Het Atheneum vormt een scholencomplex samen met twee kleinere aangrenzende gebouwen : de peutertuin « Cœur d’Ixelles » en de lagere school « Eugène Flagey ». Deze drie gebouwen functioneren momenteel op een onafhankelijke manier, ieder opengewerkt naar zijn eigen binnenkoer. Nochtans vormen ze samen een groot potentieel om op een meer logische, vlottere, georganiseerde en gedeelde manier te functioneren. De synergie in het programma laat toe om functies te mengen, maar het is vooral een verdeling in de tijdsdimensie en de tijdelijke toepassing van de gebruiken dat toelaat om een programma te hebben dat optimale mengeling is, dit alles met respect voor de wensen van de verschillende betrokken actoren.
Allereerst is er de gemeente Elsene die een uitbreiding wenst van de gemeentelijke school 4, daarnaast is er de peutertuin die een uitbreiding wenst van zijn opvangplaatsen en bijgevolg zijn lokalen en om af te sluiten is er de Franse Gemeenschap die graag een nieuwe secundaire school wenst in te richten. Het schoolprogramma en de gewenste synergie groeperen de volgende verschillende functies: de creatie van een nieuwe secundaire school in de lokalen van het Atheneum, de uitbreiding van de school 4 (voor een grotere opvangcapaciteit), een kinderinfrastructuur (oftewel een bestaande, oftewel een nieuwe), een sportinfrastructuur (een gedeelde zaal tusen de scholen en de buurt), een overdekte publieke hal, een speelplaats (eventueel deeltijds publiek), woningen die gelijkgesteld zijn aan sociale huisvesting, een ontmoetingsfunctie ( een levendige gevel, publieke functies op het gelijkvloers).
Het aanbevolen scenario stelt dus de ideale inrichting voor, waarbij evenveel belang wordt gehecht aan ieder programmaonderdeel. De wensen betreffende het schoolprogramma worden gerespecteerd : de creatie van een school met 600 leerlingen (ideaal aantal) met een centrale speelplaats en een nieuwe speelplaats op het dak, de uitbreiding van school 4 met een nieuwe speelplaats op het dak en een nieuwe kinderopvang die evengoed gebruik kan maken van zijn eigen buiten speelplaats. De synergieen met de buurt zijn gerespecteerd: de centrale hal is altijd publiek, het gelijkvloers van de levendige hal zal publieke ontmoetingsfuncties bevaten (sociale horeca, ateliers, gemeenschappelijke keuken, artisanale ateliers, ...) en de twee sportzalen zijn gedeeld tussen de school en de wijk buiten de schooluren. De 8 woningen, die gelijkgesteld zijn aan sociale woningen, vinden ook een plaats op de site.
Etude de faisabilité pour l'Athenée Rabelais à Ixelles à la demande de la fédération Wallonie- Bruxelles et La Commune, en collaboration avec Rebel (faisabilité financière).
Situé en plein coeur du Haut Ixelles, l’ilot Rabelais abrite l’étonnant bâtiment de l’Athénée, le principal intérêt du projet. Ancienne école de grammaire, l’édifice possède de nombreuses caractéristiques intéressantes ; de très généreux espaces, une grande cour intérieure, une très belle halle couverte, etc. L’étude se concentre sur la recherche d’un nouvel avenir pour l’Athénée.
L’Athénée forme un complexe scolaire avec deux autres petits édifices mitoyens: le pré-gardiennat « Coeur d’Ixelles », et le groupe scolaire « Eugène Flagey ». Ces trois bâtiments fonctionnent actuellement de manière indépendante. Pourtant, ils présentent ensemble un grand potentiel pour fonctionner de manière plus logique, fluide, organisée et partagée. L'idée du contrat de quartier Athenée est de faire fonctionner ensemble les écoles, le quartier et la culture. Le programme synergique permet de mixer des fonctions, mais c’est surtout une division temporelle et temporaire de ces usages qui pourrait permettre une mixité maximale de programmes, tout en respectant la volonté des différents acteurs concernés.
Dans un premier lieu, la commune d’Ixelles souhaitant l’extension de l’école 4, mais aussi le pré-gardiennat souhaitant l’agrandissement de sa capacité d’accueil et donc de ses locaux, et pour finir la Communauté Française qui désire la création d’une nouvelle école secondaire. Le programme scolaire et synergique regroupe les différentes fonctions suivantes : la création d’une nouvelle école secondaire dans les locaux de l’Athénée, l’extension de l’école « Eugène Flagey » pour une plus grande capacité d’accueil, un équipement de petite enfance, un équipement de sport (une salle partagée entre les écoles et le quartier), une halle publique couverte, une cour de récréation (eventuellement temporairement publique), des logements assimilés à du logement social, une fonction d’interface (une façade vivante, fonctions publiques en RDC).
Le scénario recommandé propose un aménagement idéal, en donnant autant d’importance à chaque programme. Les volontés concernant les programmes scolaires sont toutes respectées : la création d’une école de 600 élèves avec une cour de récréation centrale et une nouvelle cour de récréation en toiture, l’extension de l’école 4 avec une nouvelle cour de récréation en toiture et un nouveau équipement petite-enfance qui dispose également de son espace extérieur dédié. Les synergies avec le quartier sont respectées : la halle centrale est toujours publique, les RDC de la façade vivante accueillent bien des fonctions publiques d’interface (horeca social, ateliers d’artistes, cuisine communautaire, ateliers d’artisans, etc.) et les deux salles de sport sont partagées entre l’école et le quartier en dehors des heures d’enseignement. Les logements assimilés sociaux trouvent également leur place et sont au nombre de 8.
Human context
De site openen naar de buurt zodat het een meerwaarde betekent voor de bewoners, de leerlingen en alle gebruikers van de Bonniface wijk.
Interaction
De haalbaarheidsstudie test realistische grenzen af van interactie tussen de buurt en de school, met als resultaat een zeer concreet en becijferd programma. Ook beheersaspecten worden onderzocht.
Open-ended
De monumentale inkomhal van de school wordt een publieke hal waar tal van activiteiten kunnen doorgaan, maar staat ook ten dienste van de school als parvis, spektakelzaal, overdekte speelplaats, ... .
